W świecie mikroserwisów, gdzie systemy składają się z wielu małych, niezależnych usług, komunikacja między nimi jest kluczowa. Tradycyjne testy integracyjne, które polegają na uruchamianiu całego ekosystemu usług, mogą być powolne, niestabilne i trudne w utrzymaniu. W odpowiedzi na te wyzwania powstał Contract testing, czyli testowanie kontraktów. Jest to podejście, które pozwala na weryfikację interakcji między usługami w sposób szybki i niezawodny, bez konieczności uruchamiania wszystkich zależności. Zamiast testować faktyczną integrację, testujemy zgodność z uzgodnionym „kontraktem”.
Czym jest kontrakt i dlaczego jest tak ważny?
Kontrakt to formalna, pisemna umowa dotycząca formatu i zawartości danych wymienianych między dwoma usługami: konsumentem (consumer) i dostawcą (provider).
- Konsument to usługa, która wysyła żądania do innej usługi (np. frontend, który wysyła zapytania do API).
- Dostawca to usługa, która odpowiada na żądania konsumenta (np. mikroserwis, który udostępnia API).
Kontrakt może zawierać informacje o:
- Oczekiwanych żądaniach (np.
HTTP GET /api/users/{id}), w tym o nagłówkach, parametrach i ciele żądania. - Oczekiwanych odpowiedziach (np. status
200 OK), w tym o nagłówkach i strukturze ciała odpowiedzi (schemat JSON).
Testowanie kontraktów polega na zapewnieniu, że dostawca zawsze będzie odpowiadał w sposób, jakiego oczekuje konsument. Eliminujemy w ten sposób ryzyko, że zmiana w API dostawcy, która nie została uzgodniona, spowoduje błąd u konsumenta.
Pact: Narzędzie do testowania kontraktów
Jednym z najpopularniejszych narzędzi do testowania kontraktów jest Pact. Pact podchodzi do problemu z perspektywy konsumenta, co jest kluczowym elementem filozofii testowania kontraktów.
Jak działa Pact?
- Testy konsumenta: Zespół odpowiedzialny za konsumenta pisze testy jednostkowe, które symulują interakcję z dostawcą. W tych testach konsument „wyjaśnia”, jakiego rodzaju żądania wysyła i jakich odpowiedzi oczekuje. Pact przechwytuje te oczekiwania i zapisuje je w pliku kontraktu (pact file).
- Plik kontraktu: Jest to plik JSON, który stanowi zapis oczekiwań konsumenta. Zawiera on wszystkie szczegóły interakcji, takie jak ścieżka URL, metoda HTTP, nagłówki, parametry oraz schemat oczekiwanej odpowiedzi. Ten plik jest następnie udostępniany dostawcy, najczęściej poprzez Pact Broker, centralne repozytorium kontraktów.
- Testy dostawcy: Zespół dostawcy pobiera plik kontraktu i uruchamia go w swoich testach. Pact Framework symuluje żądania od konsumenta i wysyła je do prawdziwej, lokalnej instancji dostawcy. Dostawca musi odpowiedzieć w sposób zgodny z oczekiwaniami zapisanymi w kontrakcie. Jeśli dostawca odpowie niezgodnie, testy kończą się niepowodzeniem.
To podejście pozwala na niezależne rozwijanie i wdrażanie mikroserwisów. Dostawca może weryfikować, że jego zmiany nie psują żadnego z istniejących konsumentów, a konsument ma pewność, że jego kod jest zgodny z tym, co dostawca udostępnia. Co więcej, Pact pozwala na weryfikację, że nowa wersja dostawcy jest kompatybilna z oczekiwaniami starej wersji konsumenta, a także, że nowa wersja konsumenta jest kompatybilna ze starą wersją dostawcy.
Integracja z procesem CI/CD
Prawdziwa moc testowania kontraktów ujawnia się w procesie Continuous Integration/Continuous Deployment (CI/CD).
- Wdrożenie konsumenta: Po pomyślnym przebiegu testów jednostkowych konsumenta, generowany plik kontraktu jest publikowany w Pact Broker. Następnie konsument może zostać wdrożony, ponieważ testy dostawcy w jego pipeline CI/CD potwierdzą, że nowa wersja jest kompatybilna.
- Wdrożenie dostawcy: Gdy dostawca chce wdrożyć nową wersję, najpierw pobiera wszystkie kontrakty, które są na niego skierowane z Pact Brokera. Uruchamia testy dostawcy na podstawie tych kontraktów. Jeśli wszystkie testy przejdą pomyślnie, oznacza to, że nowa wersja jest kompatybilna ze wszystkimi znanymi konsumentami. Dostawca może teraz bezpiecznie zostać wdrożony.
W ten sposób, dzięki testowaniu kontraktów, tworzymy automatyczną siatkę bezpieczeństwa. Każda zmiana, która mogłaby zepsuć komunikację między usługami, jest wykrywana na etapie CI/CD, zanim trafi na produkcję.
Testowanie kontraktów to nowoczesne podejście, które zastępuje ciężkie i powolne testy integracyjne, umożliwiając szybsze i bezpieczniejsze wdrażanie mikroserwisów. Filozofia testowania z perspektywy konsumenta, wspierana przez takie narzędzia jak Pact i Pact Broker, zapewnia, że komunikacja między usługami jest zawsze zgodna z oczekiwaniami. Dzięki temu zespoły mogą pracować niezależnie, a ryzyko wprowadzania błędów w rozproszonych systemach zostaje znacząco zredukowane. Wprowadzenie testów kontraktów do pipeline’u CI/CD to kluczowy krok w stronę tworzenia stabilnych, skalowalnych i elastycznych architektur opartych na mikroserwisach.
